- Có bất động sản bị vây bọc bởi các bất động sản của các chủ sở hữu khác.
- Bất động sản vì bị vây bọc mà không có hoặc không có đủ lối đi ra đường công cộng. Như vậy, khi bất động sản đáp ứng được các điều kiện trên thì chủ sở hữu của bất động sản bị vây bọc đó có quyền yêu cầu chủ sở hữu của bất động sản vây bọc mở cho mình một lối đi.
Tuy nhiên, việc mở lối đi qua bất động sản liền kề cần phải thuận tiện và hợp lý nhất, có tính đến đặc điểm cụ thể của địa điểm, lợi ích của bất động sản bị vây bọc và thiệt hại gây ra ít nhất cho bất động sản có mở lối đi.
Ngày 21/01/2025, Viện kiểm sát nhân dân huyện Khánh Sơn phối hợp với Tòa án nhân dân huyện Khánh Sơn tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm vụ án dân sự sơ thẩm về “Tranh chấp về lối đi qua” giữa nguyên đơn: ông T và bị đơn: ông Th và bà N.
Hình ảnh phiên Tòa rút kinh nghiệm ngày 21/01/2025
Nội dung vụ án:
Ông T là chủ sử dụng đất tại thửa đất số 480, tờ bản đồ số 2, tọa lạc tại: Thôn Cam Khánh, xã Sơn Lâm, huyện Khánh Sơn. Bất động sản của ông T liền kề với bất động sản của ông Th và bà N, ông D. Trước đây có đường đi ngang qua đất ông Th, bà N, ông D để ông T khai thác, chăm sóc sầu riêng nhưng nay bị ông Th, bà N, ông D chặn lại làm ông T không có đường đi, ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống, hoạt động sản xuất nông nghiệp của ông T. Thực tế thì đã có con đường đi đã tồn tại từ năm 2009, các hộ dân vẫn đi lại lâu nay nhưng nay do có mâu thuẫn, đường đi lại nằm trên phần diện tích thửa đất số 421, tờ bản đồ số 2, tại xã Sơn Lâm của ông Th, bà N và thửa đất số 382, tờ bản đồ số 2 cấp cho ông D nên các chủ sử dụng bất động sản liền kề nói trên làm khó ông T.
Nhằm giải quyết triệt để những bức xúc trong vụ việc trên về “Tranh chấp về lối đi qua bất động sản liền kề”, Lãnh đạo Viện kiểm sát nhân dân huyện Khánh Sơn đã chỉ đạo phân công Kiểm sát viên kiểm sát giải quyết vụ việc dân sự kiểm tra tính hợp pháp, đầy đủ và sự tuân thủ đúng quy định theo Bộ luật tố tụng dân sự các hoạt động tố tụng của Tòa án từ giai đoạn thụ lý vụ án, phiên họp tiếp cận kiểm tra công khai chứng cứ và hòa giải, giai đoạn chuẩn bị xét xử, giai đoạn xét xử, nghị án, tuyên án.
Qua nghiên cứu toàn diện hồ sơ vụ án từ đơn khởi kiện, tài liệu do nguyên đơn cung cấp, tài liệu do bị đơn cung cấp, tài liệu do tòa án thu thập về hồ sơ cấp đất các thửa đất của nguyên đơn và bị đơn, biên bản xác minh ngày 07/11/2014 tại UBND xã Sơn Lâm, biên bản xem xét thẩm định tại chỗ,.... Kiểm sát viên đã báo cáo đề xuất giải quyết vụ việc trên như sau: Căn cứ tại Khoản 1 Điều 254 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định: "Chủ sở hữu có bất động sản bị vây bọc bởi các bất động sản của các chủ sở hữu khác mà không có hoặc không đủ lối đi ra đường công cộng, có quyền yêu cầu chủ sở hữu bất động sản vây bọc dành cho mình một lối đi hợp lý trên phần đất của họ”. Do đó việc mở lối đi cho ông T qua bất động sản liền kề là cần thiết và phù hợp với các quy định của pháp luật.
Đồng thời, tại biên bản họp liên quan đến vụ việc trên của UBND huyện Khánh Sơn ngày 20/12/2023 và biên bản xác minh ngày 07/11/2024 taị UBND xã Sơn Lâm thể hiện lối đi mà ông T yêu cầu mở đã tồn tại từ lâu, ông T đã sử dụng trong thời gian dài, công khai, liên tục để làm lối đi ra đường công cộng, đồng thời sử dụng để vận chuyển vật tư nông nghiệp để phục vụ hoạt động sản xuất nông nghiệp tại thửa đất số 480, tờ bản đồ số 02. Hiện trạng lối đi chung đang tranh chấp có chiều rộng 03m, có chiều dài 832,5m đúng như Mảnh trích đo địa chính số 25-2024 ngày 10/9/2024 của Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai huyện Khánh Sơn. Từ những căn cứ nêu trên đề nghị HĐXX chấp nhận yêu cầu khởi kiện của ông T về việc mở lối đi qua bất động sản liền kề là thửa đất của ông D và thửa đất của ông Th, bà N.
Đây là một vụ án dân sự điển hình về “Tranh chấp về lối đi qua bất động sản liền kề” ở tại huyện Khánh Sơn. Để thực hiện tốt chức năng kiểm sát hoạt động tư pháp của Viện kiểm sát nhân dân, Kiểm sát viên thực hiện chức năng kiểm sát giải quyết vụ, việc dân sự đã thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ ngay từ giai đoạn kiểm sát thông báo thụ lý vụ việc đến khi kết thúc phiên tòa xét xử sơ thẩm. Cụ thể:
Kiểm sát viên được phân công kiểm sát vụ việc sẽ lập phiếu kiểm sát thông báo thụ lý vụ án. Sau đó, kiểm sát viên sẽ kiểm sát chặt chẽ các hoạt động tố tụng của Tòa án ở giai đoạn phiên họp tiếp cận kiểm tra công khai chứng cứ và hòa giải, kiểm tra việc thực hiện các thủ tục tống đạt trực tiếp, niêm yết công khai hoặc thông báo trên các phương tiện thông tin đại chúng trước khi xét xử đối với các đương sự vắng mặt...Ngoài ra, kiểm sát viên cần phải trực tiếp tham gia xem xét thẩm định tại chỗ để xác định rõ được lối đi được mở phải thuận tiện và hợp lý. Việc mở lối đi phải xem xét kĩ lưỡng điều kiện này để hạn chế thiệt hại đến mức thấp nhất cho chủ sở hữu bất động sản vây bọc. Khi mở lối đi phải tính đến vị trí địa lý và đặc điểm của vị trí đó, lợi ích của bất động sản bị vây bọc và khả năng gây thiệt hại cho bất động sản vây bọc. Cùng với việc tham gia xem xét thẩm định tại chỗ, kiểm sát viên cần nghiên cứu kỹ các biên bản hòa giải tại địa phương, biên bản xác minh tại UBND về hiện trạng tranh chấp lối đi và mảnh trích đo địa chính, biên bản định giá tài sản,… để làm căn cứ giải quyết vụ án.
Trước khi tham gia phiên tòa, Kiểm sát viên sau khi nghiên cứu kỹ hồ sơ và báo cáo đề xuất quan điểm giải quyết vụ án phải chuẩn bị đề cương hỏi, nhất là đối với các nội dung còn chưa rõ, mâu thuẫn nhưng Tòa án cùng cấp chưa làm rõ, chủ động tham gia xét hỏi, tranh luận để làm sáng tỏ bản chất của vụ án.
Trong quá trình xét xử, Kiểm sát viên kiểm sát chặt chẽ diễn biến phiên tòa, ghi chép đầy đủ những câu hỏi và trả lời của Hội đồng xét xử, nguyên đơn, bị đơn và những người tham gia tố tụng. Đặt những câu hỏi sát với nội dung vụ án, làm rõ những tình tiết phát sinh tại phiên tòa; tiến hành tranh luận, đưa ra đầy đủ căn cứ xác đáng để bảo vệ quan điểm giải quyết vụ án tại Tòa.
Để các vụ án xảy ra, được giải quyết kịp thời, tránh khiếu kiện kéo dài, đặt ra yêu cầu rất lớn cho các kiểm sát viên trực tiếp tham gia xét xử những tranh chấp quyền về lối đi qua đó cần phải giải thích, lập luận cũng như đánh giá đúng, chính xác về những vấn đề nêu trên để đảm bảo “cân bằng” quyền và lợi ích của các bên trong tranh chấp. Từ việc giải quyết tốt vụ án trên cho thấy, quá trình nghiên cứu các tài liệu có trong hồ sơ vụ án, biên bản xem xét thẩm định giá, biên bản xác minh,... đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc giải quyết vụ án “Tranh chấp về lối đi qua bất động sản liền kề”.