Trang thông tin tổng hợp Viện Kiểm Sát Khánh Hòa

Thực hành quyền công tố, kiểm sát việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố

Trong quá trình kiểm sát việc tiếp nhận, giải quyết nguồn tin về tội phạm, Viện kiểm sát nhân dân huyện Diên Khánh đã chủ động đề ra nhiều biện pháp nhằm nâng cao chất lượng công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố; thực hiện tốt chủ trương chống oan sai và chống bỏ lọt tội phạm, đảm bảo mọi hành vi phạm tội đều được khởi tố, điều tra, xử lý kịp thời. Trong kỳ, đơn vị đã ban hành 25 kiến nghị yêu cầu Cơ quan điều tra khắc phục một số vi phạm pháp luật trong hoạt động tiếp nhận, giải quyết nguồn tin về tội phạm như: Chậm tiếp nhận nguồn tin về tội phạm và chậm thông báo nguồn tin cho Viện kiểm sát theo quy định tại các Điều 145, 146 Bộ luật Tố tụng hình sự; vi phạm quy định về đề nghị gia hạn thời hạn kiểm tra, xác minh nguồn tin về tội phạm theo quy định tại khoản 2 Điều 147 Bộ luật Tố tụng hình sự; vi phạm của Công an cấp xã trong việc chậm chuyển hồ sơ cho Cơ quan cảnh sát điều tra – Công an huyện Diên Khánh theo quy định tại điểm b khoản 5 Điều 01 Thông tư liên tịch số: 01/2021/TTLT-BCA-BQP-BTC-BNN&PTNT-VKSNDTC  ngày 29 tháng 11 năm 2021 của Bộ Công an – Bộ Quốc phòng – Bộ Tài chính – Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn – Viện Kiểm sát nhân dân tối cao... Các nội dung kiến nghị đều được Cơ quan Cảnh sát điều tra -Công an huyện Diên Khánh tiếp thu, chấp nhận khắc phục.

Bên cạnh đó, đơn vị đã ban hành 09 kiến nghị áp dụng biện pháp phòng ngừa tội phạm và vi phạm pháp luật nhằm nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh phòng ngừa tội phạm, vi phạm pháp luật trong lĩnh vực xâm phạm tài sản của người dân, hạn chế tối đa các vụ trộm cắp tài sản và sử dụng giấy chứng nhận quyền sử dụng đất để thực hiện hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản (năm 2021); nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh phòng ngừa tội phạm, vi phạm pháp luật trong lĩnh vực an toàn giao thông đường bộ, hạn chế tối đa tai nạn giao thông và nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh phòng ngừa tội phạm, vi phạm pháp luật đối với tội phạm đánh bạc và tổ chức đánh bạc (năm 2020, 2022); nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh phòng ngừa tội phạm và vi phạm pháp luật nhằm hạn chế tối đa các vụ việc xâm phạm tính mạng, sức khỏe (năm 2023); nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh phòng ngừa tội phạm, vi phạm pháp luật để phòng ngừa các hành vi vi phạm pháp luật về thuế và nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh phòng ngừa tội phạm, vi phạm pháp luật để phòng ngừa tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản, lợi dụng công chứng để hợp pháp hóa các giao dịch bất hợp pháp (năm 2024).

Ngoài ra, đơn vị tiến hành trực tiếp kiểm sát 01 cuộc tại Hạt Kiểm lâm, 04 cuộc tại Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Diên Khánh, ban hành 05 kết luận có kiến nghị yêu cầu khắc phục một số vi phạm như: Sau khi tiếp nhận tin báo tiến hành kiểm tra, tạm giữ phương tiện, xác định hiện trường, đo vẽ, chụp ảnh, lấy lời khai những người liên quan nhưng không cập nhật sổ tiếp nhận nguồn tin về tội phạm, không phân công cán bộ giải quyết và không thông báo về việc tiếp nhận cho Viện kiểm sát theo quy định tại Điều 146 Bộ luật Tố tụng hình sự và Điều 9 Thông tư liên tịch số 01 ngày 29/12/2017; không gửi Quyết định trưng cầu giám định cho Viện kiểm sát, Quyết định trưng cầu giám định không ghi thời hạn giám định; không kịp thời thu thập tài liệu và yêu cầu định giá tài sản làm kéo dài thời hạn kiểm tra, xác minh…Các nội dung kiến nghị đều được Hạt Kiểm lâm, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Diên Khánh chấp nhận, khắc phục.

Thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra, truy tố vụ án hình sự

Căn cứ vào các chỉ tiêu nghiệp vụ, lãnh đạo phụ trách bộ phận hình sự đã xây dựng Chương trình thực hiện công tác kiểm sát giải quyết án hình sự hàng năm, giao cụ thể các chỉ tiêu cho Kiểm sát viên và thường xuyên nhắc nhở thực hiện. Kiểm sát viên luôn chủ động bám sát và đề ra kế hoạch điều tra, yêu cầu điều tra ngay từ khi khởi tố, gắn công tố với hoạt động điều tra; tham mưu cho lãnh đạo để quyết định việc phê chuẩn các lệnh, quyết định của Cơ quan Cảnh sát điều tra chính xác, khách quan; áp dụng, thay đổi các biện pháp ngăn chặn có căn cứ và đúng theo quy định của pháp luật, không có trường hợp khởi tố bị can oan sai phải đình chỉ điều tra. Trong giai đoạn truy tố, Kiểm sát viên luôn nghiên cứu kỹ các tài liệu trong hồ sơ vụ án; đánh giá đầy đủ, toàn diện chứng cứ, trực tiếp phúc cung bị can để làm rõ những vấn đề cần thiết nhằm truy tố đúng người, đúng tội, không bỏ lọt tội phạm và làm oan người vô tội; quyết định truy tố đúng thời hạn luật định.

Trong kỳ, công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra, truy tố đơn vị đã ban hành 09 kiến nghị yêu cầu Cơ quan Cảnh sát điều tra - Công an huyện Diên Khánh khắc phục một số vi phạm như: Không chuyển giao kịp thời cho Viện kiểm sát các tài liệu, chứng cứ trong quá trình điều tra theo quy định tại khoản 5 Điều 88 Bộ luật Tố tụng hình sự; Điều tra viên không phối hợp cùng Kiểm sát viên đánh giá chứng cứ trước khi kết thúc điều tra theo quy định tại khoản 1 Điều 31 Thông tư liên tịch số 04/2018/TTLT-VKSNDTC-BCA-BQP ngày 19/10/2018; sử dụng sai biểu mẫu quy định tại Thông tư 119 ngày 08/12/2021 của Bộ Công an; niêm phong đồ vật, tài liệu không đúng quy định…Các kiến nghị đều được chấp nhận, thực hiện.

Thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử vụ án hình sự

Trong công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử, Lãnh đạo đơn vị luôn nêu cao trách nhiệm trong quản lý, chỉ đạo, điều hành; thường xuyên kiểm tra nghiệp vụ và thực hiện tốt khâu báo cáo - duyệt án, chỉ đạo đường lối giải quyết vụ án. Đối với Kiểm sát viên, ngoài việc chuẩn bị trước khi xét xử, tại phiên tòa phải tập trung theo dõi mọi diễn biến phiên tòa, chủ động tham gia xét hỏi, tranh luận để bảo vệ quan điểm truy tố và giải quyết vụ án toàn diện, khách quan, đúng pháp luật; bên cạnh đó, phải kiểm sát chặt chẽ, toàn diện hoạt động xét xử, các bản án, quyết định của Tòa án để tham mưu lãnh đạo kịp thời kiến nghị, kháng nghị khi có vi phạm pháp luật.

Trong kỳ, qua công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử, đơn vị đã ban hành 15 kiến nghị yêu cầu Tòa án nhân dân huyện Diên Khánh khắc phục vi phạm về việc áp dụng pháp luật, gửi bản án sơ thẩm không đúng thời hạn theo quy định tại khoản 1 Điều 262 Bộ luật Tố tụng hình sự, gửi quyết định phân công Thẩm phán vi phạm quy định tại khoản 03 Điều 286 Bộ luật tố tụng hình sự và một số vụ án vi phạm trong việc gửi quyết định trả hồ sơ để điều tra bổ sung kèm theo hồ sơ vụ án cho Viện kiểm sát quy định tại khoản 3 Điều 280 Bộ luật tố tụng hình sự… Các kiến nghị được Tòa án chấp nhận, thực hiện.

Một số tồn tại, hạn chế

Bên cạnh những kết quả đã đạt được, công tác kiến nghị do Viện kiểm sát ban hành trong tố tụng hình sự trên địa bàn huyện Diên Khánh vẫn còn một tồn tại, hạn chế như sau:

Một là, ý thức trách nhiệm khi thực hiện nhiệm vụ của Kiểm sát viên trong một số vụ việc chưa cao, việc phối hợp giữa các công chức nghiệp vụ, bộ phận, trong việc phát hiện và tổng hợp vi phạm chưa nhịp nhàng, có lúc, có việc còn để xảy ra tình trạng đùn đẩy trách nhiệm, phó thác cho Kiểm sát viên phụ trách tham mưu ban hành kiến nghị. Việc lập sổ theo dõi, tổng hợp các vi phạm chưa được Kiểm sát viên khi thực hành quyền công tố và kiểm sát giải quyết các vụ việc, vụ án hình sự quan tâm thực hiện, bởi lẽ công tác phát hiện và tổng hợp vi phạm không mang tính chất bắt buộc với từng cá nhân khi thực thực hiện nhiệm vụ.

Hai là, số lượng án giải quyết tương đối lớn nhưng việc phát hiện, tổng hợp các vi phạm thiếu sót của các Cơ quan tố tụng và Cơ quan hữu quan trong công tác thực hành quyền công tố kiểm sát việc thụ lý, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố; kiểm sát điều tra; kiểm sát xét xử để ban hành kiến nghị có lúc còn chưa kịp thời. Số lượng kiến nghị khắc phục vi phạm chưa nổi bật.

Nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế

Việc để xảy ra những tồn tại, hạn chế nêu trên là do những nguyên nhân khách quan và chủ quan sau:

+ Nguyên nhân khách quan: Hiện nay lực lượng Kiểm sát viên từng bước trẻ hóa nên kinh nghiệm trong công tác kiểm sát chưa nhiều; ngoài công tác chuyên môn còn phải kiêm nhiệm nhiều công việc khác nên kỹ năng phát hiện, tổng hợp vi phạm còn hạn chế. Việc tổng hợp ban hành kiến nghị chủ yếu do lãnh đạo đơn vị hoặc Kiểm sát viên có kinh nghiệm phát hiện, tổng hợp, đề xuất.

+ Nguyên nhân chủ quan: Việc chủ động trong nghiên cứu, học tập của một số Kiểm sát viêncòn hạn chế. Có nơi, có thời điểm tinh thần trách nhiệm chưa cao, chưa chủ động trong công việc được phân công dẫn đến không phát hiện vi phạm để đề xuất lãnh đạo đơn vị ban hành kiến nghị. Mối quan hệ phối hợp giữa các cơ quan tố tụng đôi khi còn nể nang, các lỗi nhỏ được nhắc nhở, yêu cầu khắc phục ngay nên phần nào cũng ảnh hưởng đến số lượng, chất lượng ban hành quyền kháng nghị, kiến nghị, yêu cầu.

Do đó, cần thiết phải có giải pháp cụ thể để khắc phục những tồn tại, hạn chế và thực hiện có hiệu quả quyền kiến nghị trong công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát việc giải quyết các vụ việc, vụ án hình sự trong thời gian tới.

Giải pháp nhằm nâng cao chất lượng công tác kiến nghị do Viện kiểm sát ban hành trong tố tụng hình sự

Để khắc phục những tồn tại, hạn chế và thực hiện có hiệu quả quyền kiến nghị trong công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát việc giải quyết các vụ án hình sự trong thời gian tới, tôi đề xuất một số giải pháp nhằm thực hiện tốt quyền kiến nghị của Viện kiểm sát như sau:

Một là, về công tác cán bộ: Kiện toàn đội ngũ Kiểm sát viên, Kiểm tra viên, Chuyên viên đủ về số lượng và có trình độ, không chỉ am hiểu sâu về pháp luật mà còn linh hoạt trong vận dụng thực tiễn. Lãnh đạo Viện kiểm sát phụ trách quan tâm chỉ đạo thực hiện chặt chẽ về hoạt động kiểm sát. Trong đó, chú trọng công tác kiến nghị để kịp thời khắc phục các vi phạm trong hoạt động tố tụng hình sự, bảo đảm chất lượng, hiệu quả và hiệu lực các bản kiến nghị của Viện kiểm sát nhân dân đúng quy định của pháp luật, kịp thời, nhằm hạn chế các vi phạm của cơ quan tư pháp và các cơ quan hữu quan. Tăng cường công tác tự đào tạo tại đơn vị, trong đó từng lĩnh vực công tác kiểm sát hoạt động tư pháp đều phải chú trọng đào tạo các “chuyên gia” có năng lực, trình độ nghiệp vụ cao, có kinh nghiệm để nhận diện được vi phạm và kịp thời phát hiện vi phạm pháp luật của các cơ quan tư pháp, những tồn tại thiếu sót trong công tác quản lý kinh tế - xã hội của Nhà nước để ban hành kiến nghị phòng ngừa.

Hai là, Kiểm sát viên, Kiểm tra viên, Chuyên viên cần nắm chắc các quy định của pháp luật, bám sát nội dung quy chế, hướng dẫn,…của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao về công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát giải quyết các vụ án hình sự để thực hiện tốt nhiệm vụ. Đáng chú ý là phải áp dụng căn cứ pháp luật thật chính xác, phải xác định rõ những hành vi, quyết định đã vi phạm vào điều luật nào, điều kiện, nguyên nhân dẫn đến vi phạm, biện pháp, giải pháp khắc phục vi phạm,…

Ba là, kiểm sát chặt chẽ các quyết định, bản án về trong công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát giải quyết các vụ án hình sự. Khi phát hiện có dấu hiệu vi phạm, cần phải được xác minh, làm rõ. Trước khi ban hành kiến nghị cần thu thập đầy đủ, chính xác các thông tin ý kiến giải trình để xem xét, cân nhắc, chỉ kiến nghị đối với những vi phạm pháp luật đã rõ về căn cứ pháp luật; nội dung kiến nghị cần ngắn gọn, rõ ràng, đề ra các biện pháp thực hiện.

Bốn là, các bản kiến nghị phải đảm bảo đúng quy định của Ngành về hình thức. Nội dung phải chặt chẽ, chính xác, có căn cứ, mang tính thuyết phục cao, đề ra được các biện pháp để cơ quan bị kiến nghị thực hiện, vì đó là cơ sở để cơ quan bị kiến nghị chấp nhận, khắc phục. Chấp hành đúng quy chế về việc gửi các bản kiến nghị, nhất là việc gửi cho cơ quan chủ quản cấp trên của đơn vị bị kiến nghị. Tăng cường phúc tra việc thực hiện kiến nghị vì thông qua các hoạt động này là những kênh quan trọng nhất để đánh giá và nâng cao chất lượng về kiến nghị của Viện kiểm sát.

Đối với những vấn đề còn nhận thức khác nhau thì Viện kiểm sát chưa ban hành kiến nghị mà nên báo cáo thỉnh thị Viện kiểm sát cấp trên để được hướng dẫn.

Năm là, phối hợp chặt chẽ với các đơn vị nghiệp vụ khác để nắm bắt các thông tin về nội dung bản án, quyết định, bản chất của sự việc. Điều này rất có ý nghĩa trong công tác kiểm sát đối với những trường hợp có khó khăn, phức tạp và thường xảy ra vi phạm.

Sáu là, để làm tốt chức năng nhiệm vụ trong công tác kiểm sát, đảm bảo các kiến nghị của Viện kiểm sát được thực hiện nghiêm chỉnh, cần tranh thủ sự chỉ đạo, ủng hộ của Viện kiểm sát cấp trên và cấp ủy địa phương; phối hợp có hiệu quả với các cơ quan hữu quan và cấp ủy địa phương, HĐND, UBND, các ngành liên quan ở địa phương. Kịp thời báo cáo những khó khăn, vướng mắc, những vụ việc có vi phạm pháp luật nghiêm trọng để có sự chỉ đạo giải quyết kịp thời, đảm bảo tính thống nhất trong thực hiện nhiệm vụ của ngành Kiểm sát nhân dân.

Kiến nghị nhằm nâng cao chất lượng công tác kiến nghị

Để tiếp tục phát huy kết quả đạt được và nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác kiến nghị do Viện kiểm sát ban hành trong tố tụng hình sự thời gian tới, tôi xin có một số kiến nghị như sau:

Thứ nhất, Bộ luật Tố tụng hình sự và Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân năm 2014 cần quy định rõ tiêu chí, thời hạn Viện kiểm sát phải kiến nghị khi kiểm sát việc giải quyết vụ án hình sự, chẳng hạn có thể quy định theo hướng: Viện kiểm sát phải ban hành kiến nghị trong thời hạn 30 ngày kể từ khi phát hiện vi phạm pháp luật ít nghiêm trọng của cơ quan, tổ chức, cá nhân.

Thứ hai, việc trả lời của cơ quan, tổ chức về việc thực hiện kiến nghị:

+ Sửa đổi thời hạn trả lời của cơ quan, tổ chức, cá nhân đối với kiến nghị của Viện kiểm sát khi kiểm sát trong giai đoạn truy tố quy định tại khoản 2 Điều 237 Bộ luật này từ 10 ngày lên thành 15 ngày (để phù hợp với quy định chung tại Điều 6 Bộ luật này) kể từ ngày nhận được kiến nghị;

+ Bỏ quy định về trách nhiệm và thời hạn trả lời của cơ quan, tổ chức, cá nhân đối với kiến nghị về áp dụng các biện pháp phòng ngừa tội phạm và vi phạm pháp luật của Viện kiểm sát tại khoản 2 Điều 237 Bộ luật này. Khi đó, trách nhiệm và thời hạn trả lời của cơ quan, tổ chức, cá nhân đối với kiến nghị này của Viện kiểm sát sẽ được thực hiện theo quy định chung tại Điều 6 Bộ luật này.

+ Bổ sung vào các Điều 162, 167, 237, 267 quy định về trách nhiệm và thời hạn cơ quan, tổ chức, cá nhân xem xét, giải quyết, trả lời việc thực hiện kiến nghị của Viện kiểm sát về xử lý nghiêm minh người tham gia tố tụng vi phạm pháp luật khi kiểm sát giải quyết nguồn tin về tội phạm, kiểm sát điều tra, xét xử.

Thứ ba, bổ sung vào Bộ luật Tố tụng hình sự chế tài xử lý cụ thể đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân không trả lời kiến nghị, bảo đảm cho pháp luật được chấp hành nghiêm chỉnh.

Thứ tư, đề xuất bổ sung quy định này vào các Điều 162, 167, 237, 267 Bộ luật Tố tụng hình sự theo hướng: Trong trường hợp cơ quan, tổ chức không đồng ý với kiến nghị của Viện kiểm sát thì có quyền kiến nghị Viện kiểm sát cấp trên xem xét, giải quyết.

Thứ năm, đề nghị Viện kiểm sát nhân dân tối cao ban hành mẫu văn bản kiến nghị khắc phục vi phạm trong xét xử vụ án hình sự để các Viện kiểm sát địa phương thống nhất thực hiện.