Công tác xét miễn, giảm nghĩa vụ Thi hành án dân sự là một trong những nhiệm vụ quan trọng của cơ quan THADS nhằm góp phần giải quyết tình trạng án tồn đọng, kéo dài, đồng thời thể hiện chính sách nhân đạo của Nhà nước, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp cho người phải thi hành án. Các quy định của pháp luật về việc xét miễn, giảm trong THADS được thể hiện cụ thể tại các Điều 61, 62, 63, 64 Luật THADS 2008 (sửa đổi, bổ sung năm 2014) và Thông tư liên tịch số 12/2015/TTLT-BTP-BTC-TANDTC-VKSNDTC ngày 15/9/2015 của Bộ Tư Pháp, Bộ Tài chính, TAND tối cao, VKSND tối cao hướng dẫn việc miễn, giảm nghĩa vụ thi hành án dân sự đối với khoản thu nộp ngân sách nhà nước.
Thị xã Ninh Hoà là một
trong những địa phương có vụ, việc thi hành án nhiều, trong đó lượng án tồn đọng phần lớn. Số liệu từ 12/2023 đến
8/2024:
-
Tổng số việc dân sự phải thi hành: 2.218 việc/ 231.190.397.000 đồng. Trong
đó:
+
Số việc cũ: 1.026 việc/ 147.137.164.000 đồng;
+
Số việc mới: 1.193 việc/ 96.717.618.000 đồng;
+ Chưa có điều kiện: 583 việc/ 79.844.986.000 đồng;
Trong
số các việc cũ, tồn đọng phần nhiều là các hồ sơ phải thi hành các khoản án
phí, tiền phạt, tịch thu sung công quỹ Nhà nước; người phải thi hành án ở những
hồ sơ này thường là người không có công ăn việc làm, không có thu nhập ổn định
hoặc đang chấp hành hình phạt tù không có điều kiện thi hành án. Chi Cục thi
hành án Ninh Hoà thường xuyên tiến hành xác minh, rà soát các trường hợp đủ
điều kiện lập hồ sơ chuyển Viện kiểm sát nhân dân Ninh Hoà để kiểm sát theo quy
định pháp luật.
Quá
trình kiểm sát việc xét miễn, giảm nghĩa vụ thi hành án đối với khoản thu, nộp
ngân sách nhà nước tại Chi cục thi hành án dân sự thị xã Ninh Hoà nhận thấy còn
một số vi phạm còn tồn tại:
Theo
quy định thì vào
tuần đầu của mỗi tháng, cơ quan Thi hành án dân sự có trách nhiệm chuyển hồ sơ
đề nghị xét miễn, giảm thi hành án được lập trong tháng trước để Viện kiểm sát
cùng cấp kiểm sát theo quy định pháp luật. Tuy nhiên, CC THADS thường để một vài tháng
mới chuyển hồ sơ cho Viện kiểm sát do chưa chủ động rà soát các hồ sơ có đủ
điều kiện xét miễn, giảm hàng tháng.
Trong thời hạn 05 ngày làm
việc, kể từ ngày có kết quả xác minh, nếu người phải thi hành án đủ điều kiện
xét miễn, giảm thi hành án, Chấp hành viên lập hồ sơ đề nghị xét miễn,
giảm thi hành án, báo cáo Thủ trưởng cơ quan Thi hành án dân sự để chuyển Viện
kiểm sát cùng cấp thực hiện kiểm sát theo quy định pháp luật. Tuy nhiên, nhiều
trường hợp quá thời hạn này Chấp hành viên mới lập hồ sơ đề nghị làm ảnh hưởng
đến quyền lợi của người phải thi hành án cũng như làm tồn đọng lượng án kéo
dài.
Bên
cạnh đó còn tồn tại việc có trường hợp chưa đủ điều kiện để xét miễn, giảm thi hành án nhưng vẫn lập hồ sơ
chuyển Viện kiểm sát đề nghị xét, trong hồ sơ Chấp hành viên chỉ mới xác minh điều
kiện thi hành án tại địa phương mà chưa xác minh tại Văn phòng đăng ký đất đai
thị xã Ninh Hoà là chưa đủ cơ sở để Chi cục thi hành án ban hành Quyết định
chưa có điều kiện.
Một
số trường hợp Chấp hành viên lập hồ sơ đề nghị xét miễn, giảm nghĩa vụ thi hành
án đối với khoản thu, nộp ngân sách nhà nước chưa đúng thủ tục. Đối với các
trường hợp xét miễn, giảm
khoản tiền phạt do Viện trưởng Viện kiểm sát đề nghị.
Vì
vậy khi
kiểm sát
các hồ sơ đề nghị xét miễn, giảm nghĩa vụ thi hành án Kiểm sát viên cần xem xét các hồ sơ được đề
nghị đã đúng thẩm quyền đề nghị và đủ điều kiện, đúng thủ tục theo quy định
chưa và cần lưu
ý kiểm sát các nội dung cụ thể sau đây:
Kiểm
tra các tài liệu có trong hồ sơ để xác định việc xác minh điều kiện thi hành án
đã đúng, đầy đủ theo quy định chưa. Ngoài biên bản xác minh tại địa phương cần có
xác minh tại cơ quan chức năng đăng ký tài sản, giao dịch để đảm bảo việc ra
Quyết định chưa có điều kiện thi hành án có căn cứ. Thời điểm xác minh có quá
thời hạn quy định để đưa ra xem xét đề nghị không (thời hạn không quá 03 tháng từ
khi xác minh). Nếu chưa rõ hoặc thiếu tài liệu chứng minh thì đề ra yêu cầu cơ quan Thi hành án
dân sự giải thích những điểm chưa rõ hoặc bổ sung giấy tờ cần thiết.
Kiểm
tra tại biên bản xác minh điều kiện thi hành án, kết quả xác minh tại các cơ
quan có thẩm quyền và văn bản đề nghị xét miễn, giảm đã đúng thời hạn quy định
chưa. Kiểm sát viên căn cứ ngày ban hành, ngày nhận được kết quả xác
minh
để xác định CC
THADS
có vi phạm thời
hạn không.
Tại
Viện kiểm sát Ninh Hoà, cán bộ làm công tác kiểm sát thi hành án dân sự còn
kiêm nhiệm nhiều công tác khác nên việc nghiên cứu chưa sâu, kỹ năng kiểm sát
thi hành án còn hạn chế. Vừa qua Đoàn trực tiếp kiểm sát của Viện kiểm sát nhân
dân tỉnh Khánh Hoà tiến hành trực tiếp kiểm sát hoạt động thi hành án đối với
Chi cục thi hành án thị xã Ninh Hoà, đoàn đã chỉ ra các vi phạm, thiếu sót cần
khắc phục, trong đó có vi phạm về thủ tục xác minh điều kiện thi hành án, Chấp
hành viên chưa xác minh đủ các thủ tục về điều kiện thi hành án đã ban hành
Quyết định chưa có điều kiện và đưa vào theo dõi riêng. Qua đó kiến nghị ra
Quyết định thu hồi các Quyết định chưa có điều kiện thi hành án không đúng quy
định pháp luật, đưa ra khỏi Sổ theo dõi riêng để tiến hành xác minh lại. Viện
kiểm sát nhân dân thị xã Ninh Hoà cũng đã học tập, tiếp thu các kỹ năng của
đoàn kiểm sát Viện kiểm sát tỉnh nhằm vận dụng vào công tác kiểm sát thi hành
án tại địa phương được tốt hơn.
Cùng với đó, Lãnh đạo Viện kiểm sát nhân dân thị xã Ninh Hoà đã triển khai, thực hiện đầy đủ, nghiêm túc Luật Thi hành án dân sự; Nghị định 62/2015/NĐ-CP ngày 18/7/2015 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Thi hành án dân sự; Thông tư liên tịch số 12/2015/TTLT-BTP-BTC_TANDTC-VKSNDTC ngày 15/9/2015 hướng dẫn việc miễn, giảm nghĩa vụ thi hành án đối với khoản thu nộp ngân sách nhà nước; Quy chế công tác kiểm sát thi hành án dân sự, hành chính số 810/QĐ-VKSTC ngày 20/12/2016 nhằm đảm bảo việc kiểm sát công tác xét miễn, giảm nghĩa vụ thi hành án đối với khoản thu, nộp ngân sách nhà nước đúng quy định pháp luật
VKSND thị xã Ninh Hòa