Khánh Hòa được biết đến là một tỉnh thuộc duyên hải miền Trung, vốn được thiên nhiên ưu đãi với bờ biển đẹp, trải dài trên khoảng 10km hình cánh cung, ôm trọn lấy Vịnh Nha Trang nổi tiếng, quanh năm khí hậu ôn hòa, mát mẻ, được du khách khắp nơi trên thế giới biết đến bởi nơi đây được công nhận là một trong 29 vịnh đẹp nhất thế giới.
Với lợi thế độc đáo, hiếm có, Khánh Hòa không chỉ là nơi dừng chân nghỉ dưỡng đầy thú vị của du khách trong và ngoài nước mà còn là miền đất tốt, màu mỡ, đầy trải nghiệm cho nhiều đối tượng, thành phần: từ doanh nhân, các nhà nghiên cứu … đến sinh viên ưa thích sự khám phá và cả những người dân từ khắp nơi đến nơi đây tìm kiếm cơ hội mới…. Trong nhiều năm liên tục, từ năm 2000 đến năm 2017, Khánh Hòa đã đón nhận hàng triệu lượt khách quốc tế, trong đó năm 2016 đạt hơn 1.000.000 lượt; tháng 12 năm 2017 Khánh Hòa chính thức đón lượt khách quốc tế thứ 2.000.000. Chính đặc điểm này đã làm cho mảnh đất nơi đây trở thành nơi giao thoa của nhiều vùng, miền văn hóa trong và ngoài nước và là điều kiện đưa người dân Khánh Hòa gần hơn với nhiều miền văn hóa khác nhau trên thế giới. Theo đó, tỷ lệ người dân địa phương ở Khánh Hòa kết hôn với người nước ngoài cũng tương đối cao so với cả nước, kéo theo tỷ lệ án ly hôn với người nước ngoài trong nhiều năm qua ở Khánh Hòa cũng gia tăng đáng kể.
Theo số liệu thống kê từ công tác kiểm sát việc thụ lý và giải quyết án hôn nhân và gia đình của ngành Kiểm sát Khánh Hòa, trong năm 2015 tổng số án hôn nhân gia đình sơ thẩm Tòa án nhân dân tỉnh Khánh Hòa thụ lý76 vụ thì có 74 vụ án ly hôn với người nước ngoài, trong đó Tòa án đã công nhận thuận tình ly hôn 18 vụ; đưa ra xét xử 35 vụ, đình chỉ 08 vụ, tạm đình chỉ 13 vụ; Năm 2016tổng số án hôn nhân gia đình sơ thẩm Tòa án nhân dân tỉnh Khánh Hòa thụ lý106 vụthì có104 vụ án ly hôn với người nước ngoài, trong đó Tòa án đã công nhận thuận tình ly hôn 25 vụ; đưa ra xét xử 35 vụ, đình chỉ 09 vụ, tạm đình chỉ 33 vụ. Năm 2017,có 100% vụ án hôn nhân gia đình sơ thẩmdo Tòa án nhân dân tỉnh Khánh Hòa thụ lý đều là án kiện ly hôn với người nước ngoài, trong đó Tòa án công nhận thuận tình ly hôn 18 vụ; đưa ra xét xử 39 vụ; đình chỉ 10 vụ, tạm đình chỉ 58 vụ.
So với nhiều tỉnh, thành phố khác trong cả nước, số án ly hôn với người nước ngoài tại Khánh Hòa chiếm tỉ lệ lớn trên tổng số án hôn nhân gia đình sơ thẩm thuộc cấp tỉnh thụ lý, giải quyết đối với loại án hôn nhân gia đình sơ thẩm. Điều này cho thấy tình trạng ly hôn với người nước ngoài ở Khánh Hòa trong những năm qua đang gia tăng nhanh chóng, kéo theo một số lượng vụ án tồn đọng đáng kể. Ngành Tòa án địa phương đã có nhiều cố gắng nhằm nâng cao tỉ lệ giải quyết loại án ly hôn với người nước ngoài, song hiện nay số án loại này phải tạm đình chỉ, chờ kết quả thực hiện việc ủy thác tư pháp vẫn còn tương đối nhiều, làm ảnh hưởng đến quyền lợi của đương sự.
Phần lớn đương sự trong các vụ án ly hôn với người nước ngoài ở Khánh Hòa thường có vợ là người Việt Nam và chồng là người nước ngoài, trong đó chiếm tỉ lệ lớn là người có quốc tịch: Mỹ, Canada, Pháp, Úc, Nhật Bản …, trường hợp chồng là người Việt Nam nhưng định cư và mang quốc tịch nước ngoài cũng chiếm tỷ lệ không nhỏ.
Nguyên nhân dẫn đến ly hôn của các cặp vợ chồng Việt và người nước ngoài ở Khánh Hòa chủ yếu là do phần lớn các cặp vợ chồng này thường có sự chênh lệch tương đối lớn về tuổi tác; nhiều trường hợp quen biết qua mai mối nên thời gian tìm hiểu nhau quá ngắn, thường chỉ vài tháng trước khi kết hôn nên chưa có điều kiện để hiểu kỹ về nhau nên phát sinh mâu thuẩn; do bất đồng ngôn ngữ giữa đôi bên trong quá trình sống chung; bất đồng trong quan niệm về tình yêu và hôn nhân; bất đồng về phong cách và lối sống cũng như do phong tục, tập quán của các bên vợ, chồng quá khác nhau; do không thống nhất được nơi sống chung sau kết hôn… Ngoài ra, nguyên nhân dẫn đến ly hôn của các cặp vợ chồng Việt và người nước ngoài ở Khánh Hòa còn do mục đích kết hôn giả với người nước ngoài với mục đích định cư vào nước ngoài nhưng qua phỏng vấn, cơ quan đại diện nước ngoài đã không chấp nhận, dẫn đến các bên phải ly hôn để giải thoát cho mình khỏi cuộc hôn nhân về mặt pháp lý.
Do đó, thiết nghĩ để có thể giải quyết vụ án ly hôn với người nước người đảm bảo đúng thời hạn theo quy định tại điểm b- Khoản 2- Điều 476- BLTTDS về thời hạn mở phiên tòa “phiên tòa phải được mở sớm nhất là 09 tháng và chậm nhất là 12 tháng, kể từ ngày ra văn bản thông báo thụ lý”, ngành Tòa án địa phương cần có biện pháp nhằm rút ngắn thời gian thực hiện việc tống đạt các văn bản tố tụng cho đương sự ở nước ngoài cũng như cần chủ động trong việc tiếp tục thực hiện các hoạt động tố tụng ngay sau khi hết thời gian tạm đình chỉ việc giải quyết vụ án để chờ kết quả ủy thác tư pháp từ cơ quan có thẩm quyền, đảm bảo cho việc đưa vụ án ra xét xử theo quy định tại điểm c-Khoản 5- Điều 477- BLTTDS, có như vậy mới hạn chế được tình trạng tồn đọng đối với các vụ án ly hôn với người nước ngoài tại địa phương, góp phần đảm bảo quyền lợi hợp pháp cho đương sự./.
Ngọc Thuận - Phòng 9