Hướng dẫn công tác số 28/HD-VKSTC ngày 28/12/2023 của Vụ kiểm sát việc giải quyết các vụ án hành chính, vụ việc kinh doanh thương mại, lao động và những việc khác theo quy định của pháp luật (Vụ 10) nhằm thực hiện chỉ đạo của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao về công tác kiểm sát án hành chính, kinh doanh thương mại, lao động và những việc khác theo quy định của pháp luật năm 2024, đã xác định nhiệm vụ trọng tâm trong năm 2024 của ngành Kiểm sát nhân dân trong lĩnh vực công tác này là “Xác định công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ án hành chính, vụ việc kinh doanh thương mại, lao động là nhiệm vụ trọng tâm đột phá năm 2024; trong đó, tập trung nâng cao tỷ lệ kháng nghị phúc thẩm án hành chính được Tòa án chấp nhận; giảm tỉ lệ án bị hủy, sửa có trách nhiệm của Viện kiểm sát. Thực hiện đồng bộ các biện pháp nhằm nâng cao chất lượng công tác, tạo chuyển biến tích cực, phấn đấu đạt và vượt chỉ tiêu Quốc hội giao”.
Trên cơ sở Kế hoạch số 24/KH-VKS-VP ngày 05/01/2024 của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Khánh Hòa về công tác của ngành Kiểm sát Khánh Hòa năm 2024 và Hướng dẫn nêu trên của Vụ nghiệp vụ, Phòng 10-Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Khánh Hòa đã xây dựng Chương trình công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ án hành chính, kinh doanh thương mại, lao động và những việc khác theo quy định của pháp luật năm 2024, trong đó xác định công tác đột phá năm 2024 của ngành kiểm sát Khánh Hòa trong công tác này là “Tăng cường công tác kiến nghị, kháng nghị đối với những vi phạm pháp luật trong quá trình kiểm sát việc giải quyết các vụ án hành chính, vụ việc kinh doanh thương mại, lao động và những việc khác theo quy định của pháp luật; trên 70% kháng nghị phúc thẩm được chấp nhận. Giảm tỉ lệ án hành chính, kinh doanh thương mại bị hủy có trách nhiệm của Viện kiểm sát...”.
Để thực hiện hiệu quả công tác đột phá, Phòng 10 đã có nhiều nỗ lực cố gắng nhằm hoàn thành tốt công tác Kháng nghị và Kiến nghị. Cụ thể; Trong năm 2024, Phòng 10 đã nghiêm túc triển khai, quán triệt cho công chức, Kiểm sát viên thuộc Phòng tiếp tục thực hiện nghiêm Chỉ thị số 07/CT-VKSTC ngày 06/8/2021 của Viện trưởng VKSND tối cao về “Tiếp tục tăng cường công tác kháng nghị phúc thẩm, giám đốc thẩm, tái thẩm và các vụ án hành chính, vụ việc dân sự”; hạn chế đến mức thấp nhất các trường hợp Bản án, Quyết định bị sửa, hủy có trách nhiệm của Viện kiểm sát; đơn vị đã tiếp tục chú trọng công tác Kháng nghị phúc thẩm, nâng cao trách nhiệm trong việc kiểm sát các Bản án, Quyết định của Tòa án 02 cấp, qua đó đã kịp thời phát hiện Tòa án 02 cấp có vi phạm nghiêm trọng pháp luật tố tụng hành chính và pháp luật tố tụng dân sự, làm ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của đương sự, như: Tòa án sơ thẩm xác định tư cách tham gia tố tụng của đương sự trong vụ án không đảm bảo quy định của pháp luật; Tòa án sơ thẩm nhận định, đánh giá chứng cứ không đúng với các tài liệu có tại hồ sơ vụ án hành chính, dẫn đến giải quyết vụ án không đúng, vi phạm Điều 95 Luật tố tụng hành chính; Tòa án sơ thẩm áp dụng căn cứ pháp lý không còn hiệu lực và không có nội dung liên quan để giải quyết vụ án;… nên đơn vị đã tham mưu Lãnh đạo Viện ban hành 03 Kháng nghị theo thủ tục phúc thẩm, gồm: 01 Kháng nghị ngang cấp và 02 Kháng nghị trên cấp, đạt số vụ có kháng nghị là 03 vụ/85 vụ, việc thuộc tổng số án do Phòng 10 thụ lý, giải quyết, chiếm tỉ lệ chiếm tỉ lệ 3,5%. Trong đó, đơn vị đã tham mưu Lãnh đạo Viện Kháng nghị đối với 01 vụ án kinh doanh thương mại do giải quyết tranh chấp hợp đồng bảo lãnh, hợp đồng thi công, hợp đồng cầm cố không đúng quy định của pháp luật. So với cùng kỳ năm 2023, số Kháng nghị của đơn vị tăng 01 Kháng nghị.
Đặc biệt, trong công tác kiểm sát án hành chính, đơn vị đã tham mưu Lãnh đạo Viện Kháng nghị đối với 01/03 vụ án hành chính của Tòa án cấp huyện đưa ra xét xử, (chiếm tỉ lệ 33,3%) thuộc loại án giải quyết khiếu kiện Quyết định hành chính trong lĩnh vực đất đai về thu hồi Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, văn bản trả lời đơn và yêu cầu bồi thường thiệt hại và giải quyết khiếu kiện Quyết định xử phạt vi phạm hành chính không đúng. Đây là sự đột phá của công tác này trong năm qua, bởi lĩnh vực án hành chính thường được coi là lĩnh vực có tính chất “nhạy cảm”, việc Kháng nghị phúc thẩm gặp khó khăn do nhiều nguyên nhân.
Về chất lượng, công tác Kháng nghị phúc thẩm trong năm 2024 của đơn vị đã đạt kết quả rất tốt. Cụ thể: Số Kháng nghị thụ lý, giải quyết trong năm là 05 Kháng nghị (trong đó số Kháng nghị cũ là 02, gồm 01 cùng cấp và 01 trên cấp, số Kháng nghị trên cấp mới là 03). Tòa án cấp phúc thẩm đã đưa ra xẻ xử 04 vụ có Kháng nghị của Viện kiểm sát tỉnh Khánh Hòa, tuyên chấp nhận 04/04 Kháng nghị, đạt tỉ lệ 100% số Kháng nghị của Phòng 10 tham mưu Lãnh đạo Viện Kháng nghị và đã được đưa ra xét xử. Điều này cho thấy Kháng nghị phúc thẩm của Phòng 10 không những tăng về số lượng mà còn đảm bảo về chất lượng, góp phần vào thành tích chung của toàn Ngành trong năm 2024 (tỉ lệ Kháng nghị phúc thẩm toàn Ngành Kiểm sát trong lĩnh vực này được chấp nhận đạt 81,3%).
Về công tác Kiến nghị, Phòng 10 đã phân công kiểm sát chặt chẽ các Văn bản do Tòa án cùng cấp và cấp dưới ban hành nên đã kịp thời phát hiện 13 Bản án và 06 Quyết định của Tòa án hai cấp tỉnh Khánh Hòa có vi phạm Luật tố tụng hành chính và Bộ luật tố tụng dân sự, như: vi phạm trong việc ban hành Thông báo trả lại đơn khởi kiện; vi phạm trong việc thụ lý vụ án kinh doanh thương mại, vụ án lao động sơ thẩm không đảm bảo quy định của pháp luật tố tụng; vi phạm trong việc áp dụng biện pháp cai nghiện bắt buộc tại Tòa án; vi phạm trong việc mở phiên họp kiểm tra việc giao nộp, tiếp cận, công khai chứng cứ và hòa giải vụ án kinh doanh thương mại; vi phạm trong việc giải quyết vụ án…; vi phạm trong việc gửi Bản án, Quyết định cho Viện kiểm sát. Trên cơ sở các nội dung được Kiến nghị tại các Kiến nghị nêu trên, Tòa án hai cấp tỉnh Khánh Hòa đã có văn bản chấp nhận, khắc phục những vi phạm được nêu ra tại các Kiến nghị của Viện kiểm sát, đạt tỷ lệ 100% Kiến nghị của Viện kiểm sát ban hành được chấp nhận.
Đồng thời, qua quá trình thực hiện chức năng kiểm sát hoạt động tư pháp thông qua việc kiểm sát xét xử đối với các vụ, việc của Tòa án nhân dân tỉnh Khánh Hòa, Phòng 10- Viện kiểm sát tỉnh đã phát hiện Ủy ban nhân dân cấp Xã, Phường, Thị trấn có vi phạm trong việc ra Quyết định áp dụng biện pháp xử lý hành chính giáo dục tại Xã, Phường, Thị trấn nên đã kịp thời tham mưu Lãnh đạo Viện ban hành 01 Kiến nghị phòng ngừa vi phạm pháp luật theo quy định tại Điều 5 - Khoản 2 - Luật Tổ chức VKSND trong việc Quyết định áp dụng biện pháp xử lý hành chính đối với cá nhân do không đảm bảo căn cứ theo quy định của Luật xử lý vi phạm hành chính và Nghị định 118/2021/NĐ-CP ngày 23/12/2021 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật xử lý vi phạm hành chính. Kiến nghị đã có văn bản trả lời chấp nhận Kiến nghị của Viện kiểm sát tỉnh Khánh Hòa.
Từ những kết quả đạt được trong năm 2024, cho thấy công tác Kiến nghị và Kháng nghị phúc thẩm trong lĩnh vực kiểm sát án hành chính, vụ việc kinh doanh thương mại, lao động và những việc khác theo quy định của pháp luật của Viện kiểm sát tỉnh Khánh Hòa đã đạt được những kết quả tốt, nổi bật là công tác Kháng nghị phúc thẩm đạt tỉ lệ 100%, vượt 30% chỉ tiêu Quốc hội giao cho Ngành, được Viện kiểm sát nhân dân tối cao đánh giá Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Khánh Hòa là một trong những đơn vị làm tốt công tác này trong năm 2024, góp phần quan trọng vào kết quả chung của Ngành trong việc hoàn thành xuất sắc công tác trọng tâm của ngành Kiểm sát Khánh Hòa và của toàn Ngành năm 2024./.
Ngọc Thuận - Phòng 10 VKSND tỉnh Khánh Hòa