Nguyễn Văn A cùng Trần B rủ nhau đi hát tại quán Karaok Hoa Sen tại thành phố CR và A đã lấy các dụng cụ để để ma túy đã chuẩn bị từ trước để B sử dụng. Lúc này Hoàng Cảnh Đ đang đi cùng Trần Tiến H thì Đ có gọi điện thoại cho Trần B để trả nợ số tiền 3.000.000 đồng đã vay trước đó. Đ, H đến nơi thì Hoàng Cảnh Đ thấy có ma túy nên đã tự ý lấy để sử dụng, Nguyễn Văn A và Trần B đã sử dụng xong nên ngồi hát Karaok, chứng kiến. Đ trong quá trình sử dụng trái phép chất ma túy nói với Trần Tiến H " mày qua đây ngồi chơi với tao cho vui", H đồng ý rồi ngồi xuống cùng sử dụng với Đ. Lúc này, Cơ quan cảnh sát điều tra công an tỉnh KH đã tiến hành kiểm tra bắt quả tang nhóm A, tiến hành kiểm tra nhanh thì nhóm của A đều dương tính với chất ma túy. Kết quả giám định xác định: các hạt tinh thể bên trong 01 bịch nilong mẫu thu được ký hiệu MT, thu giữ tại quán Karaok Hoa Sen là ma túy, loại Methamphetamine có khối lượng: 1,664 gam. Tuy nhiên, trong quá trình giải quyết vụ án cơ quan tiến hành tiến hành tố tụng đã có nhiều quan điểm xử lý đối với Hoàng Cảnh Đ như sau:
Quan điểm thứ nhất: Khởi tố vụ án, khởi tố bị can Hoàng Cảnh Đ về tội "tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy" theo khoản 1 Điều 255 BLHS. Vì, Hoàng Cảnh Đ tuy không phải là người trực tiếp chuẩn bị dụng cụ để Trần Tiến H sử dụng trái phép chất ma túy cũng không bàn bạc, thống nhất với Nguyễn Văn A từ trước trong việc này. Tuy nhiên Đ là người trực tiếp thực hiện hành vi lấy các dụng cụ để đưa cho B và H để cùng nhau sử dụng thông qua lời nói và hành vi của mình.
Quan điểm thứ hai: Khởi tố vụ án, khởi tố bị can Hoàng Cảnh Đ về tội "lôi kéo người khác sử dụng trái phép chất ma túy" theo khoản 1 Điều 258 BLHS. Vì, Hoàng Cảnh Đ không trực tiếp chuẩn bị công cụ phương tiện để sử dụng trái phép chất ma túy mà chỉ sử dụng đồ dùng đã được chuẩn bị sẵn, nhưng lại có hành vi dùng lời nói rủ rê, lôi khéo Trần Tiến H sử dụng chứ không yêu cầu Nguyễn Văn A đưa dụng cụ, phương tiện và ma túy cho mình để sử dụng. Tội phạm hoàn thành khi H đồng ý và sử dụng ma túy khi nghe lời của nói của Đ.
Quan điểm thứ ba: Khởi tố vụ án, khởi tố bị can Hoàng Cảnh Đ về tội "tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy" theo khoản 1 Điều 255 với vai trò đồng phạm giúp sức với Nguyễn Văn A. Vì, Nguyễn Văn A không có hành vi trực tiếp đưa dụng cụ, phương tiện sử dụng trái phép chất ma túy cho Trần Tiến H. Tuy nhiên A cũng không có hành vi ngăn cản mà chứng kiến Hoàng Cảnh Đ rủ rê, lôi kéo và lấy dụng cụ, ma túy do mình chuẩn bị sẵn để H cùng sử dụng trái phép ma túy. Nên có thể xem xét xử lý Nguyễn Văn A tội "tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy" theo khoản 2 Điều 255 với tình tiết định khung "phạm tội đối với 02 người trở lên" và Hoàng Cảnh Đ về tội "tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy" theo khoản 1 Điều 255 với vai trò đồng phạm giúp sức với Nguyễn Văn A.
Theo quan điểm của tác giả đồng ý với quan điểm thứ ba bởi vì: Thực tiễn hiện nay, trong các vụ án hành vi của các đối tượng rủ rê, lôi kéo người khác sử dụng trái phép chất ma túy khi tiến hành truy xét đều có điểm chung là có hoặc đã chuẩn bị trước công cụ, phương tiện và ma túy, địa điểm để chủ động sử dụng hoặc cùng các đối tượng khác sử dụng. Trong trường hợp này, Nguyễn Văn A không có hành vi trực tiếp đưa dụng cụ sử dụng ma túy cho H nhưng cũng không có hành vi ngăn cản mà chứng kiến việc Hoàng Cảnh Đ rủ rê, lôi kéo và lấy dụng cụ, ma túy do mình chuẩn bị sẵn để Trần Tiến H sử dụng trái phép chất ma túy. Đây được xem là sự tiếp nhận về ý chí và có sự đồng ý thể hiện dưới dạng hành vi không hành động của Nguyễn Văn A, còn Hoàng Cảnh Đ là người giúp sức đối với tội "Tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy" quy định tại Điều 255 BLHS".
Khi định tội danh xác định rõ mục đích của tội "Tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy" quy định tại Điều 255 BLHS là nhằm đưa trái phép chất ma túy vào cơ thể của người khác với tội "Lôi kéo người khác sử dụng trái phép chất ma túy" quy định tại Điều 258 BLHS là kích thích sự ham muốn thỏa mãn, trải nghiệm cảm giác khi sử dụng trái phép ma túy của người khác. Chính vì vậy, hành vi tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy có phạm vi rộng hơn hành vi rủ rê, lôi kéo và chỉ được phân định rõ nhất khi nhìn qua lăng kính của mục đích phạm tội.
Tham khảo Thông tư liên tịch 17/2007/TTLT-BCA-VKSNDTC-TANDTC-BTP hướng dẫn áp dụng quy định tại Chương XVIII- "Các tội phạm về ma túy" của BLHS năm 1999 hành vi tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy được xem xét diễn biến dưới dạng chỗi hành vi liên tiếp "chỉ huy, phân công, điều hành" khi xem xét đến tội tổ chức.
Tại Công văn số 5442/2020/VKSTC-V14 ngày 30/11/2020 của Viện kiểm sát nhân dân tối cao về việc giải đáp một số khó khăn, vướng mắc liên quan đến quy định của BLHS, Bộ luật tố tụng hình sự 2015 ở mục 16.2 hướng dẫn: Khoản 1 Điều 255 BLHS năm 2015 quy định: “Người nào tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy dưới bất kỳ hình thức nào, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm”. Như vậy, bất kể người nào đủ năng lực trách nhiệm hình sự có hành vi tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy đều là chủ thể của tội phạm, không loại trừ trường hợp đó là người nghiện ma túy...". Do đó nếu trong trường hợp các đối tượng là người đủ năng lực trách nhiệm hình sự, không loại trừ trường hợp đó là người nghiện ma túy đều là chủ thể của tội phạm.
Hơn nữa, trong hướng dẫn tại Công văn số 89/2020 về thông báo kết quả giải đáp trực tuyến một số vướng mắc trong xét xử do Tòa án nhân dân tối cao tại mục I xác định "... tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy được hiểu là thực hiện một trong các hành vi bố trí, sắp xếp, điều hành con người, phương tiện; cung cấp ma túy, địa điểm, phương tiện, dụng cụ… để thực hiện việc sử dụng trái phép chất ma túy. Trong tội tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy cũng có đồng phạm nhưng đồng phạm ở đây được hiểu là thực hiện theo sự chỉ huy, phân công điều hành (không có sự câu kết chặt chẽ giữa những người cùng thực hiện tội phạm, không bắt buộc phải có sự phân công, chỉ đạo, điều hành chặt chẽ trong các đồng phạm). Do đó, hành vi cung cấp ma túy cho người khác sử dụng là một trong các hành vi “Tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy”. Người có hành vi này bị xử lý theo quy định tại Điều 255 của Bộ luật Hình sự."
Từ đó, việc xác định xử lý Nguyễn Văn A tội "tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy" theo khoản 2 Điều 255 với tình tiết định khung "phạm tội đối với 02 người trở lên" và Hoàng Cảnh Đ về tội "tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy" theo khoản 1 Điều 255 với vai trò đồng phạm giúp sức với Nguyễn Văn A là có cơ sở.
Trên đây là quan điểm riêng của tác giả, rất mong quý đồng nghiệp phản hồi và đóng góp ý kiến !