Nhận thức rõ vị trí, chức
năng của Ngành trong cuộc đấu tranh phòng, chống tội phạm và yêu cầu của cải
cách tư pháp; chủ trương “Tăng cường trách nhiệm công tố trong hoạt động
điều tra, gắn công tố với hoạt động điều tra đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng,
chống tội phạm” của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân Tối cao, Viện
kiểm sát nhân dân huyện Khánh Vĩnh đã tập trung xây dựng mối quan hệ phối hợp
công tác với các cơ quan tư pháp, trong đó, chú trọng xây dựng mối quan hệ phối
hợp công tác giữa Viện kiểm sát nhân dân với Cơ quan điều tra
Mối quan hệ phối hợp giữa
Viện kiểm sát nhân dân với Cơ quan điều tra bắt đầu từ giai đoạn tiếp nhận,
giải quyết tố giác tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố đến khi kết thúc vụ
án, là mối quan hệ công tác trong hoạt động tố tụng hình sự, có ý nghĩa hết sức
quan trọng, được Bộ luật Tố tụng hình sự quy định cụ thể, chi tiết và được các
Thông tư liên ngành hướng dẫn thực hiện.
Hiện nay, ngoài quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự thì Viện kiểm sát nhân dân và Cơ quan điều tra huyện Khánh Vĩnh đang thực hiện quan hệ phối hợp dựa trên quy định của Thông tư số 01/2017/TTLT-BCA-BQP-BTC-BNN&PTNT-VKSNDTC ngày 29 tháng 12 năm 2017 của Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Bộ Tài chính, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Viện kiểm sát nhân dân Tối cao trong quá trình tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm; Thông tư số 04/2018/TTLT ngày 19/10/2018 quy định về phối hợp giữa Cơ quan điều tra và Viện kiểm sát trong việc thực hiện một số quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự; Thông tư số 02/2017/TTLT ngày 22/12/2017 của Bộ Công an, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Tòa án nhân dân tối cao quy định việc phối hợp giữa các cơ quan tiến hành tố tụng trong thực hiện một số quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự về trả hồ sơ để điều tra bổ sung; các Quy chế phối hợp đã ký kết.
Do xây dựng tốt mối quan hệ
phối hợp với Cơ quan điều tra, những năm vừa qua chất lượng hiệu quả công tác
đấu tranh phòng, chống tội phạm và chất lượng công tác thực hành quyền công tố
của Viện kiểm sát nhân dân huyện Khánh Vĩnh được nâng cao, mặc dù tính chất tội
phạm ngày càng nghiêm trọng, thủ đoạn phạm tội ngày càng tinh vi, xảo quyệt
nhưng không xảy ra trường hợp nào oan, sai phải đình chỉ điều tra do không phạm
tội, bỏ lọt tội phạm hoặc Viện kiểm sát truy tố Tòa án tuyên không phạm tội.
Nguyên nhân của những kết đạt
được, trước hết là do lãnh đạo 2 đơn vị đã nhận thức đúng đắn, đầy đủ tầm quan
trọng của quan hệ phối hợp giữa Viện kiểm sát nhân dân và Cơ quan điều tra
trong giải quyết án hình sự; coi mối quan hệ phối hợp giữa Viện kiểm sát nhân
dân với Cơ quan điều tra là nhân tố hàng đầu, không thể thiếu, quyết định chất
lượng, hiệu quả của công tác giải quyết án hình sự. Từ đó, tăng cường lãnh đạo,
chỉ đạo thực hiện sát sao, phát triến quan hệ phối hợp, làm cho quan hệ phối
hợp trở nên thực chất, chặt chẽ, gắn bó trên cơ sở chức năng nhiệm vụ của mỗi
ngành.
Trên cơ sở Quy chế phối hợp
đã kí kết, hàng năm, Viện kiểm sát chủ trì sơ kết, tổng kết công tác phối hợp
trong giải quyết án hình sự. Thông qua thụ lý giải quyết tố giác, tin báo về
tội phạm và kiến nghị khởi tố, lãnh đạo đơn vị, Kiểm sát viên thường xuyên trao
đổi với Lãnh đạo Cơ quan điều tra và Điều tra viên về những vấn để vướng mắc,
thiếu sót trong xử lý tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố; vướng
mắc, thiếu sót trong công tác điều tra, thu thập chứng cứ, thủ tục tố tụng
trong các vụ án cụ thể, không để những thiếu sót, vi phạm tồn đọng kéo dài ảnh
hưởng tới với chất lượng, hiệu quả chung.
Bên cạnh những kết quả, ưu điểm nổi bật đã đạt được từ quan hệ phối hợp giữa Viện kiểm sát nhân dân huyện Khánh Vĩnh với Cơ quan điều tra, thời gian qua cũng bộc lộ thiếu sót, tồn tại, ảnh hưởng tới chất lượng, hiệu quả công tác giải quyết án hình sự, như: Cơ quan điều tra tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố chưa phản ánh đầy đủ trong sổ quản lý, ghi chép nội dung thông tin chưa rõ; công tác phân loại tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố; chuyển hồ sơ tố giác, tin báo về tội phạm đến Viện kiểm sát cũng còn chậm so với thời gian quy định tại Thông tư 01/2017. Tiến độ xác minh tố giác, tin báo về tội phạm nhìn chung còn chậm; một số trường hợp kết thúc xác minh nhưng không thông báo kết quả giải quyết cho đương sự theo đúng quy định.
Về phía Viện kiểm sát nhân
dân huyện, mặc dù đã tích cực, chủ động trong công tác kiểm sát tiếp nhận, xử
lý tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố; phân công đồng chí Lãnh
đạo, Kiểm sát viên có năng lực, trách nhiệm phụ trách công tác này. Tuy nhiên,
đôi lúc do kiêm nhiệm các công việc khác của đơn vị có tính cấp bách hơn, nên
chưa nắm được kịp thời, đầy đủ các thông tin về tội phạm do Cơ quan điều tra
tiếp nhận, vẫn còn hiện tượng thụ động chờ kết quả giải quyết của Cơ quan điều
tra.
Trong phối hợp giải quyết
các vụ án hình sự vẫn bộc lộ thiếu sót về thu thập chứng cứ, tài liệu và đánh
giá chứng cứ, thiếu kiểm tra, đôn đốc Điều tra viên thực hiện yêu cầu điều tra,
Điều tra viên chưa thường xuyên thông báo kết quả điều tra, xác minh thu thập
chứng cứ cho Kiểm sát viên để phối hợp. Công tác phối hợp sơ kết rút kinh
nghiệm về công tác điều tra, kiểm sát điều tra các vụ án, nhất là các vụ án
phức tạp để nâng cao chất lượng công tác phối hợp, nâng cao trình độ của Điều
tra viên, Kiểm sát viên thời gian qua chưa được thực hiện thường xuyên.
Nguyên nhân của những thiếu
sót tồn tai trên có nhiều nguyên nhân, nhưng đáng chú ý là các nguyên nhân sau:
Quy định của pháp luật tố
tụng hình sự chưa đầy đủ, rõ ràng, khó khăn cho công tác kiểm sát việc giải
quyết tố giác, tin báo tội phạm và kiến nghị khởi tố. Chưa quy định đầy đủ, cụ
thể các biện pháp tạo điều kiện cho Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát thực hiện
có hiệu quả trách nhiệm của mình; chưa quy định chế tài xử lý vi phạm trong
trường hợp không thực hiện nhiệm vụ, trách nhiệm luật định. Công tác xác minh
có nhiều khó khăn trong bối cảnh tình hình tội phạm có nhiều biến động, quan hệ
kinh tế, xã hội ngày càng phức tạp, liên quan đến nhiều người, nhiều địa bàn,
nhiều cơ quan, tổ chức xã hội.
Cán bộ, Điều tra viên được phân công thiếu thận trọng, chưa chủ động nghiên cứu và thực hiện không đúng quy định của Bộ luật tố tụng hình sự, Bộ luật hình sự và các văn bản hướng dẫn khác. Đối với Viện kiểm sát, nhận thức về vị trí, vai trò trách nhiệm của Viện kiểm sát trong giải quyết án hình sự; nhận thức về chủ trương tăng cường trách nhiệm công tố trong hoạt động điều tra, gắn công tố với điều tra của Kiểm sát viên còn chưa thực sự sâu sắc.
Đội ngũ Điều tra viên, Kiểm
sát viên của 2 đơn vị nhìn chung thiếu về số lượng và chưa có nhiều kinh nghiệm
trong công tác.
Trên cơ sở các quy định của pháp luật về chức năng, nhiệm vụ của mỗi ngành cũng như yêu cầu từ công việc thực tế, Viện kiểm sát nhân dân huyện Khánh Vĩnh đã nhận thức và xác định cần có một cách nhìn toàn diện, đầy đủ hơn về mối quan hệ phối hợp, tăng cường trách nhiệm công tố, gắn công tố với điều tra, phải song hành với Cán bộ điều tra và Điều tra viên điều tra làm rõ tội phạm, phối hợp để tìm ra các giải pháp phát hiện, xử lý tội phạm. Chủ động trao đổi với với Cán bộ điều tra và Điều tra viên về những vướng mắc, bất cập trong quá trình phối hợp giải quyết tố giác, tin báo tội phạm và kiến nghị khởi tố và trong quá trình khởi tố, điều tra vụ án tạo điều kiện thuận lợi để Cán bộ điều tra và Điều tra viên, Kiểm sát viên làm tốt chức trách nhiệm vụ của mình.
Nhằm phát triển hơn nữa mối
quan hệ phối hợp giữa Viện kiểm sát nhân dân với Cơ quan điều tra tại địa bàn
trong thời gian tới, cần thực hiện một số giải pháp nâng cao chất lượng công
tác phối hợp như sau:
Một là, luôn quan tâm nâng
cao nhận thức cho cán bộ, Kiểm sát viên về vị trí, vai trò của công tác phối
hợp với các cơ quan, các ngành nói chung và quan hệ phối hợp giữa Viện kiểm sát
nhân dân và Cơ quan điều tra trong công tác đấu tranh phòng chống vi phạm pháp
luật và tội phạm; Viện kiểm sát phải song hành cùng với Cơ quan điều tra trong
điều tra làm rõ tội phạm, phải phối hợp chặt chẽ với Cơ quan điều tra để tìm
giải pháp phát hiện, xử lý tội phạm khẩn trương nhất, đầy đủ nhất. Khi phát
hiện một thiếu sót, hạn chế trong trong quá trình điều tra, cần tìm biện pháp
khắc phục vi phạm, tồn tại, không để lọt tội phạm, không làm oan người vô tội.
Hai là, tích cực tìm biện
pháp đổi mới phương thức phối hợp giữa Viện kiểm sát với Cơ quan điều tra, xây
dựng mối quan hệ thực chất, hiệu quả trên cở sở chức năng nhiệm vụ của mỗi
ngành. Viện kiểm sát nhân dân cần chủ động trao đổi với với Cơ quan điều tra về
những vướng mắc, bất cập trong Quy chế phối hợp đã ký kết phát sinh trong quá
trình phối hợp giải quyết tố giác, tin báo tội phạm và kiến nghị khởi tố và
trong quá trình khởi tố, điều tra vụ án để bổ sung, sửa đổi hoặc xây dựng mới
quy chế cho phù hợp; tạo điều kiện thuận lợi để Điều tra viên, Kiểm sát viên
làm tốt chức trách nhiệm vụ của mình.
Ba là, đề nghị Viện kiểm
sát nhân dân cấp trên tích cực xây dựng xây dựng các chuyên đề nghiệp vụ, tổng
kết kinh nghiệm, trong đó chú trọng các chuyên đề nghiệp vụ như: kinh nghiệm
nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giải quyết tố giác, tin báo tội về tội
phạm và kiến nghị khởi tố; kinh nghiệm Thực hành quyền công tố trong giai đoạn
điều tra vụ án hình sự; Kinh nghiệm phối hợp với Điều tra viên trong giai đoạn
chuẩn bị kết thúc điều tra; Kinh nghiệm xây dựng bản cáo trạng để tổ chức tập
huấn nâng cao kỹ năng thực hành quyền công tố cho cán bộ, Kiểm sát viên làm
công tác này.
Bốn là, quan tâm xây dựng
đội ngũ cán bộ, Kiểm sát viên có bản lĩnh, trách nhiệm, lương tâm nghề nghiệp,
có năng lực, trình độ chuyên môn; chú ý lựa chọn cán bộ, Kiểm sát viên thực sự
có năng lực để đào tạo, bồi dưỡng chuyên sâu, bố trí đảm nhiệm vị trí công tác
quan trọng.
Năm là, tích cực tranh thủ
sự lãnh đạo của cấp ủy đảng địa phương trong quan hệ phối hợp giữa các cơ quan
tư pháp nói chung và quan hệ giữa Viện kiểm sát nhân dân với Cơ quan điều tra
trong giai đoạn điều tra. Khi có khó khăn vướng mắc về đường lối xử
lý các vụ án hình sự hoặc những vụ án an nhạy cảm, phức tạp cần kịp thời báo
cáo, đề nghị cấp ủy Đảng cùng cấp chủ trì cuộc họp lãnh đạo liên ngành tư pháp
để thống nhất giải quyết.